U oson kuladi, lekin qattiq gapiradi. Javoblarida ham futbol pragmatikasi, ham dunyo yulduziga xos bo‘lmagan darajada samimiyat bor. Jorge Valdano Kylian Mbappé bilan Madridda uchrashdi va hamma narsa haqida suhbatlashdi: haddan tashqari tig‘iz taqvim va og‘ir lahzalar, Messi bergan saboqlar, Vinícius bilan yonma-yon yashash va finalda uchta gol urib ham kuboksiz qolish qanday tuyg‘u ekani haqida. Intervyu uzun dialog formatida: ko‘zbog‘ichsiz, unvonlarga sig‘inishsiz, o‘yinga va o‘quvchiga hurmat bilan.
Bu suhbat stenogramma emas. Bu yerda Mbappé o‘tkir burchaklardan chekinmaydi, andozalar ortiga yashirinmaydi. U xatolarini sokin qabul qiladi va xuddi shunday xotirjamlik bilan orzulari haqida gapiradi. Asosiy mavzular: erta shuhrat va elita darajasida yetilish, mag‘lubiyat achchig‘i va g‘alaba ta’mi, tana va ongning ishlashi, zamonaviy o‘yinda murabbiyning o‘rni, «afsona bo‘lish» bilan «afsonaga tomon yurish» o‘rtasidagi farq.
Futbolning yangi ritmi: ortiqcha yuklangan taqvim futbolchiga nima qiladi
— Kylian, bugun deyarli har bir top-klub haftasiga ikki marta o‘ynaydi, pauzalar erib ketmoqda. Bunday ritm ichida yashash qanday?
— Bu boshqa futbol. O‘ynamoqchimiz — bu kasbimiz va ishtiyoqimiz — lekin uchrashuvlar zichligi moslashuvni talab qiladi. Mavsum endi «tayyorgarlik–cho‘qqi–pasayish» tsikli emas; yig‘inlar qisqardi, tiklanish maydonning o‘zida, doimiy yuqori «oborot»da yugurasiz.
— FIFA Club World Cup’dan keyingi yil ayniqsa og‘ir o‘tdi: deyarli hech qanday oraliq mavsum bo‘lmadi.
— Ha, go‘yo bitta turnirdan boshqasiga ko‘chib o‘tdik. Klub va futbolchilar ilgari tayyor bo‘lmagan tajriba edi. Lekin professional ko‘nikadi. Oziqlanish, uyqu va mikro-tiklanish davrlarini qayta qurasan. FIFA Club World Cup paytida betob bo‘lib qoldim — taxminan yetti kilo tashladim. Bir qismini qaytardim va birdan yengillik, tezlik, «spurt» erkinligini his qildim. Yakuniy vaznim o‘tgan yildagidan biroz pastroq qoldi — va bu menga mos tushyapti.
— «Tayyorgarlik bo‘lmadi — lekin mavsumga uchib kirildi» degan xulosa jozibali.
— Muhimi start emas, masofa. Avgust–sentabrda hamma tez bo‘ladi. Chempionat va Champions League bahorda hal bo‘ladi, kuboklar may oyida olinadi. Maqsadimiz chaqnash emas, maksimal darajada tekis chiziqni ushlash.
«Metropolitano»dagi sovuq dush: yengilishni nega eslab turish kerak
— O‘sha derbi kechasi «Metropolitano»dagi saboq ko‘pchilikka qattiq shapaloqdek tuyuldi.
— Aynan shunday. 1:2 paytida yana to‘rttasini olsang, dunyo ag‘darilib ketadi. «Atleti» o‘yinga finaldek kirdi, biz esa oddiy turdek. Ular ikki kurash zichligini va ikkinchi to‘plarni oldi, maydon qiyalashdi. Bunday o‘yinlarda agar stiykalarda yutqazsang, nazoratni qaytara olmaysan. Yoqarli emas, lekin foydali tajriba edi. Unutmaslik kerak: to‘g‘ri xotira — takrorning sug‘urtasi.
2026 — 2022-ni takrorlamaslik: ikkinchi jahon chempionligi orzusi qanday yashayapti
— Jahon chempionati finallarida to‘rtta g‘aling bor. Ko‘rinishidan, kamida yana bitta urinish yaqin.
— Bittasi aniq, hamda yaqin. Va men yutmoqchiman. 2018-yilda kubokni ko‘tardik, 2022-yilda marragacha bordik va yiqildik. Og‘riqli. Lekin futbol ikkinchi imkoniyat borasida saxiy. Darslarimizni chiqardik.
— Finalda uchta gol urib, kuboksiz ketish qanday tuyg‘u?
— Finalda gollarni sanamaysan, hushtakka qolgan daqiqalarni sanaysan. O‘yin telba edi, Argentina esa masofa bo‘ylab kuchliroq bo‘ldi. Bizning kuchli bo‘limimiz ham bo‘ldi, lekin umumiy manzarada ular haqli edi. Bu yuvilib ketmaydigan, lekin qayta ishlash mumkin bo‘lgan achchiqlik. Keyingi Jahon chempionatiga qarab yurasan.
— Spain — chaqiriqmi?
— Ular temp va to‘pni zo‘r boshqaradi; bu, akademiyadan A jamoagacha cho‘zilgan maktab. Hozir, ehtimol, Yevropaning eng yaxshi jamoasi. Lekin Jahon chempionati — turnirlarning boshqa «biologiyasi». Ko‘ramiz. Va ha, kerakli kunda biroz yomonroq o‘ynashlarini umid qilaman (kuladi).
«Men Henri ham, Pelé ham emasligimni bilardim». 16 yoshning hushyorligi va «Monaco» tanlovi
— Professional bo‘lish orzusi plakatdagi obraz emas, aynan o‘zing ekaningni qachon anglading?
— «Monaco»da, 14–15 yoshimda. Atrof «maxsus» derdi. Oilam shovqindan asradi, lekin akademiyada o‘sish mo‘jiza emas, kutilgan trayektoriya ekanini ko‘rdim. U yerda muhit senga «Qila olasan» deydi. Shunda debyutdan ancha oldin professional kabi yashashni boshlaysan.
— «Real»dagi sinovlardan so‘ng Fransiyaga qaytding; keyin esa shov-shuvli klubda zaxira bo‘lish o‘rniga o‘yin vaqtini tanlading.
— Karyera barmoq izi kabidir — har kimning naqshi boshqacha. O‘ylashda oilamni tingladim, lekin qaror — meniki. O‘ynamoqchi edim, ro‘yxatda turmoqchi emas. O‘sha yillarda «Madrid»ning chizig‘i Benzema — Cristiano — Bale edi. Yosh start uchun munosib vaqt emasdi. Paris menga yetti ajoyib yil berdi. Lekin bolaligimdan «Real»ni orzu qilganman va bu qadami o‘zimniki deb his qilganimda bosdim.
— 16 yoshda Henri va Pelé bilan qiyoslanish og‘ir «kepkamik»?
— Yo‘q, oynaga rost qarasang. 16 yoshda men hali hech narsaga erishmagan yigit edim. Qiyoslar gazetalar uchun yaxshi, lekin mashg‘ulot rejasi uchun emas. Yo‘l endi boshlanayotganini aniq ko‘rardim.
«Lamine’ga — ishtiyoq, qolganlari yetib keladi». Dunyo kuzatayotgan iqtidorlar haqida
— Bugun sening kechagi nuqtangda Lamine Yamal turibdi. Unga nima derding?
— Davrlar boshqacha, platformalar boshqacha, klublar ham: «Barça» 24/7 proyektorlar degani. Umumiy retsept yo‘q. Lekin zamonlararo bir narsa bor: ishtiyoq. Uni saqlasa, qolganlari keladi. Shaxsiy hayot haqida ko‘p gapirmagan ma’qul — o‘sishni maydonda qilsin. 18 yosh — xatolar yoshi. Asosiysi — ulardan tez o‘rganish.
Ijtimoiy tarmoqlar, ruhiy holat va «xatolarim bilan faxrlanaman»
— Qo‘lqopsiz zarba keladigan ijtimoiy tarmoqlarga qanday qaraysan?
— Ijtimoiy tarmoqlar qizil gilamsiz hudud. Kirishdan oldin shuni tushunish kerak: qattiq bo‘ladi. Buni qabul qilsang — mayli. Qabul qilmasang — kirmagin. Futbolchilar shartnoma bilan birga tanqidga tayyorlanishadi; bu kasbning bir qismi. Eng qiyin — imzo qo‘ymaganlar: oila, bolalar, yoningdagilar. Ularni himoya qilish kerak.
— Ko‘p hollarda o‘z xatolaring haqida gapirasan.
— Chunki ular meni men qildi. Xatolar qildim — va ular halokatli bo‘lmagani, lekin mening darsliklarim bo‘lgani uchun faxrlanaman. Eshitish, tahlil qilish, takrorlamaslik — shiordek tuyuladi, lekin o‘sishning ishlaydigan yagona usuli shu.
Paris, buyuk sheriklar va Leo saboqlari
— PSG dagi ilk taassurot nafaqat katta ismlar, balki «yulduzlar havosi»ning zichligi. 18 yoshli yigit bu havoda qanday nafas oladi?
— Bunday burilishga tayyor emasdim. Lekin chiziqdan maydonga qadam qo‘yishim bilan har bir qiyinchilik zavqqa aylangan. Paris’da Neymar, Dani Alves va boshqalar orasida ulg‘aydım. Besh mavsum — to‘purarlar shohi? Bu statistik yozuv. Ancha muhimrog‘i — odamlarga beradigan hissiyotlar va jamoada qoladigan lahzalar: Champions League finali, sovrinlar, umumiy tarix.
— Leo Messi.
— «Tarix yozganlar» desang, xayolingga u keladi. Kundalikda juda oddiy va hurmatli. Maydonda — betakror. Bunday futbolchi yonida hujumchiga to‘g‘ri keladigani — ko‘zini katta ochib o‘rganish: harakat, birinchi qabul, pas, ritm. U bilan ikki yil — oltin maktab. Bu tajriba uchun minnatdorman.
— PSG nega Champions League’ni uzoq vaqt ololmadi?
— Futbolda ko‘p narsa bitta imkon derazasida hal bo‘ladi. Sen foydalanmasang, sendan foydalanishadi. Yarmi final va finalimiz bo‘lgan — demak yaqin edik. Bunday mag‘lubiyatlar kuydirmaydi, miyani quritadi: o‘rganasan va keyingi safar boshqacha ish tutasan.
«Madridda seni ishing uchun — va shunchaki — yaxshi ko‘rishadi». Shahar, bosim va kundalik hayot
— Spain’da seni nima hayratlantirdi?
— Odamlarning iliqligi. Bu shahar uchun hali hech narsa qilmasang ham, seni «bizniki» deb qabul qilishadi. Madrid shaxsiy hududga hurmat bilan qaraydi: ha, surat va imzo so‘rashadi — bu hayotimning bir qismi. Lekin hatto ispancha bilmaydigan oilamga ham mehr bilan munosabatda bo‘lishadi. Bunday detallar juda muhim.
— «Real» bosimi Paris’dagidan farqlanadimi?
— Bosim — yoshlikdan hamroh. Farq boshqacha: «Real» — dunyoning eng yaxshi klubi va bu yerda o‘zingga qo‘shimcha talabni o‘zing qo‘yasan. Kuboklar va ismlarga to‘yingan devorlarni ko‘rasan-da, o‘zingga deysan: «Namuna bo‘l. Jamoaga yordam ber. Yut». Bu foydali bosim — kundalik me’yorni ko‘taradi.
— «Real» atrofidagi skandallashtirish — fonning bir qismi emasmi?
— Bu Spain’ga xos emas, media dunyosi. Bitta jamoada ikki yorqin futbolchi — sarlavha uchun ideal. Lekin sarlavha — kiyinish xonasi emas. Ichkarida umumiy maqsad — sovrinlar. Tashqarida shovqin doim bor; muammo — u bo‘lmaganda boshlanadi.
«Vinícius bilan eng yaxshi bo‘lishimiz — bir vaqtda — kerak»
— Vinícius bilan munosabatlaring haqida ko‘p gapiriladi.
— Juda yaxshi til topishamiz. Har oy ko‘proq, chunki bir-birimizni yaxshiroq tushunamiz. U beqiyos futbolchi va juda yaxshi yigit. «Real» kerakli joyda bo‘lishi uchun ikkovimiz ham cho‘qqida bo‘lishimiz shart — navbatma-navbat emas, birga.
— Jahon chempionati finalida xet-trik qilding va yutolmading. «Real»da Golden Boot egasisan, lekin hozircha sovrinsizsan.
— Mana bu haqiqatan og‘irlikka ega. Va buni o‘zgartiramiz. Sovrinlar — jamoaviy «valyuta». Ularni yetkazib berishga buyurtma qilib bo‘lmaydi; may oyida raqibingdan borib olasan.
Carlo Ancelotti va Xabi Alonso: bitta g‘alabaning ikki maktabi
— Carlo Ancelotti bilan Xabi Alonso o‘rtasidagi farq senga ko‘ra nimada?
— Ikki turli avlod, o‘z fe’l-atvori va optikasi bilan. Carlo tarixdagi eng buyuklardan. Uning kiyinishxonasi — ishonch makoni. U yoningda; qachon quchoqlashni, qachon jim qarashni biladi. Xabi yoshroq, uning ambitsiyasi balandroq ovozda gapiradi — bu tabiiy. Dunyodagi eng yaxshi klubda birinchi katta bob. Bizning vazifamiz — g‘oyalarini g‘alaba tiliga tarjima qilish. Idealda — darhol.
Taktika davri: bosh me’mor sifatida murabbiy
— Futbol o‘zgarganini his qilyapsanmi?
— Juda. O‘yin ko‘proq taktik va metodik bo‘ldi. Murabbiy ta’siri oshdi: jamoani tobora ko‘proq uning «aksanlari»dan tanib olasan. Avvallari individualliklar ko‘proq og‘irlik qilardi; hozir tizimlilik ko‘proq futbolchining elitaga kirishiga yo‘l ochyapti. Bu yaxshi: eshik kengaygani yo‘q, xolisroq bo‘ldi.
El Bicho va nusxalarsiz yo‘l
— Sening andozang — Cristiano Ronaldo.
— El Bicho! (kuladi) Men uchun u doimo intizom, barqarorlik va detaldagi mukammallikning timsoli bo‘lgan. Madridda u — 1-raqam, afsona, hanuz odamlarni ilhomlantiradigan umumiy xotira. Undan maslahatlar eshitish baxtiga egaman. Lekin yo‘limni o‘zim yurmoqchiman. Qachonki odamlar men haqimda ham u haqidagi kabi orzu qila boshlasalar — demak, to‘g‘ri qadamlar tashlaganmiz.
— Ma’lum bir kesmada sizda ham, unda ham o‘yin va gollar soni teng bo‘lgan — statistikaga yoqadigan tasodif.
— Unda bu to‘qqiz yil davom etdi, menda — bir yarim. Muhimi arifmetika emas, vektor: har mavsum faqat raqam emas, ma’no ham qo‘shishi kerak.
«Fikrga ega bo‘lish — to‘g‘ri dushmanlar orttirish demakdir»
— So‘nggi savol. Ommaviy kasbda o‘z fikriga ega bo‘lish — xavfmi?
— Ha. Qarshilarni paydo qiladi. Lekin bular to‘g‘ri turdagi dushmanlar: ishonganingni himoya qilganingda paydo bo‘lishadi. Hammaga qulay bo‘lolmaysan. Futbol so‘ziga javob beradiganlarni yaxshi ko‘radi. Bir kun haqiqiy, jiddiy muammom paydo bo‘lsa — mediyaviy ko‘pik emas — buni o‘zim aytaman. Va aynan o‘shanda eshitilishimni istayman.
«Xato qilish huquqi — o‘sish huquqi»: xulosa o‘rnida yakuniy so‘z
Bu suhbat Mbappé behuda takrorlamaydigan bir formulaga oson to‘kiladi: «Ko‘p xatolar qildim — va buning bilan faxrlanaman». Bu poza emas. Sport matematikasi: xatolarsiz taraqqiyot bo‘lmaydi. Uning o‘yinga qarashi kattalarnikicha: taqvim — bahona emas, formasini boshqarish masalasi; og‘riq xotirasi — dramaturgiya emas, takrorning sug‘urtasi; sovrinlar — ijtimoiy tarmoqlardagi postlar emas, bahorgi rutin natijasi.
Mbappé, yonida Ronaldo nomi turganida ham, begona «afsona kostyumi»ni shoshilinch kiymaydi. Tasodiflarni xotirjam ajratadi, shovqinni mazmundan saralaydi va yana asosga qaytadi: ishtiyoq, intizom, mas’uliyat. «Monaco»ni to‘g‘ri yetilish maktabi sifatida eslaydi va Messi haqida titroq hayrat bilan emas, mashg‘ulotda kuzatishni va singdirishni biladigan professionalning aniqligi bilan gapiradi. Vinícius bilan vazifa — alohida «solo» konsertlar emas, cho‘qqilarni sinxronlashtirish ekanini tushuntiradi. «Metropolitano» sovuq dush bo‘lganini, 2022 finali esa yo‘qolmaydigan chandiq ekanini — nega bu yerda ekanini eslatib turishini — tan oladi.
Bu suhbatning bosh xulosasi sodda va sport tabiatiga xos qattiqlikda: buyuklik — behisob ideal o‘yinlar seriyasi emas; kerakli kunda o‘zingning va jamoangning eng yaxshi ko‘rinishi bo‘lish qobiliyatidir. Buning uchun Ancelotti donishmandligidan Xabi’ning yangi ambitsiyasigacha cho‘zilgan murabbiy g‘oyalari, hunarga hurmat va o‘z ovozini yashirmaydigan jur’at zarur. Agar futbol haqiqatan ham «hammasini isbotlash uchun ko‘p imkoniyat beradi» desa — Mbappé aytganidek — navbatdagi imkoniyat taqvimda allaqachon belgilangan: Madrid bahori bilan Shimoliy Amerika Jahon chempionati yoyi orasida bir joyda.
Bu hikoyada yana bitta katta o‘yin va yana bitta kubok uchun joy qoladimi? Javobni doim so‘zlar emas, may oyidagi o‘yinlarga chiqishlar yozadi. Lekin Mbappéni tinglab, ishonging keladi: u masalani tushundi — va ulg‘uradi.
