Ko‘p azob chekkan «Sunderland» sakkiz uzun yildan so‘ng yana Angliya Premier League’iga qaytmoqda. Bu davrning yarmida klub hatto ikkinchi divizionda ham emas, bevosita League One’da bo‘lib, tahqirli mag‘lubiyatlar va boshqaruv inqirozini boshdan kechirdi. Bugun «mushuklar» yana kuchlilar orasida — va bu hikoyaning markazida noodatiy qahramon turibdi: 23 yoshli Kirill Louis-Dreyfus, Rossiyadan kelib chiqqan eng badavlat ayolning o‘g‘li va yirik agro-sanoat sulolasining vorisi. U ingliz futboli tarixidagi eng yosh egasi sifatida parokanda bo‘lib qolgan klubni yoshlar, strategik rejalashtirish va loyihaga ishonch orqali yana ambitsiyali jamoaga aylantirdi.
Qulash va pasayish: klub qanday qilib omadsizlik haqidagi filmning bosh qahramoniga aylandi
2017 yilda Premier League’dan tushib ketgach, «Sunderland» Netflix diqqat markaziga tushdi va «Sunderland ’Til I Die» seriali ishga tushirildi. Muxlislar elita sari ilhomli qaytishni kutishdi, biroq reallik qo‘rqinchli tushga aylandi: romantik qayta tug‘ilish o‘rniga chuqur inqiroz namoyon bo‘ldi. Jamoa League One’ga qulab tushdi va bir necha yil past pog‘onada qoldi.
2008 yilda klubni sotib olgan amerikalik egasi Ellis Short vaqt o‘tishi bilan loyihaga qiziqishini yo‘qotdi va aktivdan xalos bo‘lishni istadi. Savdo yakunidan avval u 100 milliondan ortiq qarzni hisobdan o‘chirib, obro‘sini qisman tiklashga urindi. Yangi egasi — biznesmen Stewart Donald — Championship’ga qaytish bo‘yicha aniq reja borligini aytdi, biroq muammolarning og‘irligi bilan juda tez yuzlashdi.
U davrda klub 140 yillik tarixida ko‘rilmagan yomon natijalarni qayd etdi, pley-offlarda muvaffaqiyatsizlikka uchradi va istiqbolli futbolchilarni yo‘qotdi. Muxlislar rahbariyatni strategiya yo‘qligida ayblashdi, Donald esa noumid holatda o‘zini oqladi: Men firibgar ham, sharlatan ham, o‘g‘ri ham emasman
. Biroq o‘zgarish talabi kuchayib borar, ko‘p o‘tmay klubda yangi shaxs paydo bo‘lar edi.
Yosh egasi: Kirill Louis-Dreyfus «Sunderland»ga qanday keldi
2020 yil oxirida matbuot klub atigi 22 yoshli Kirill Louis-Dreyfus qo‘liga o‘tishi mumkinligini yozdi. Bitim 2021 yil fevralida rasman yakunlandi va «Sunderland» ingliz futboli tarixidagi eng yosh egasiga ega bo‘ldi.
Louis-Dreyfus qudratli sulola vorisi. Uning otasi Robert — adidas boshqaruvchisi va «Marseille» egasi bo‘lgan, onasi Margarita esa Leningradda tug‘ilgan, Louis-Dreyfus Group’ning yirik aksiyadori va milliarder. Kirill kichikligidan futboldan uzoq bo‘lmagan: «Marseille» boshqaruvini yaqindan kuzatgan, Buyuk Britaniyada sport menejmenti o‘qigan, RIASA akademiyasida futbol o‘ynagan va Football Manager’ga oshno bo‘lib, o‘yinni chuqur tahlil qilgan.
U «Sunderland»ga kelishi bilan pulni isrofgarchilik bilan sochadigan oligarx kabi tutmadi. Strategiyasini oqilona yondashuv va yosh futbolchilarni rivojlantirishga qurdi.
Tuzilmaviy burilish: yosh isteʼdodlarga yo‘nalish
Yangi egasining ilk qarorlaridan biri «Birmingham» akademiyasidagi ishlari bilan tanilgan sport direktori Kristjaan Speakman’ni tayinlash bo‘ldi. Speakman skautlar bo‘limi rahbari Stuart Harvey bilan birga tarkibni faol yangiladi.
Diqqat «Sunderland»da o‘z salohiyatini ochib bera oladigan futbolchilarga qaratildi. Klub Jude’ning ukasi Jobe Bellingham’ni atigi 1,75 million yevroga qo‘lga kiritdi. Oradan ikki yil o‘tib u Championship’ning eng yaxshi yosh futbolchisi bo‘ldi va 30 million yevroga «Borussia Dortmund»ga sotildi. Amad Diallo, Jack Clarke hamda 15 yoshida rekord o‘rnatib asosiy tarkibda maydonga tushgan Chris Rigg kabi ismlar ham yorqin sakrash qildi; Rigg qisqa fursatda asosiy rolni o‘z zimmasiga olib, Yevropaning top klublari radariga kirdi.
Jamoa yosh o‘rtachasi 23 yoshgacha pasaydi, 2023 yil yanvarida esa «Sunderland» 143 yillik tarixidagi eng yosh «start»ni maydonga tushirdi. Klub butun Angliyadan kelgan kuzatuvchilar oqimi to‘plangan isteʼdodlar ustaxonasiga aylandi.
Transferlar va sarmoya: aqlli millionlar
Yoshlarga urg‘u berilganiga qaramay, Louis-Dreyfus kuchaytirishlar uchun hamyonni yopmadi. 2024 yil yozida «Sunderland» 150 million dollardan ko‘proq mablag‘ sarfladi — bu marrani faqat «katta oltilik» klublari va Ispaniyaning grandlari ortda qoldira oldi.
Shu bilan birga, xarajatlar strategik bo‘ldi: qayta sotuv qiymatiga ega potensial futbolchilarga sarmoya qilindi. Yagona istisno — yoshlarga yo‘l ko‘rsatish uchun jalb etilgan tajribali Granit Xhaka bo‘ldi.
Bellingham va boshqa yetishgan futbolchilar savdosi dadil transferlarni moliyaviy barqarorlik bilan muvozanatlashtirish imkonini berdi. «Sunderland» boshqaruviy tartibsizlik timsolidan aniq rivojlanish modeliga ega klubga aylandi.
Yangi murabbiy va shiorning qayta tug‘ilishi
Bir qator muvaffaqiyatsiz urinishlardan so‘ng jamoani Fransiyada yillar davomida yoshlar futbolida ishlagan Régis Le Bris boshqara boshladi. Uning falsafasi yosh tarkibga ayni mos keldi: jamoaviy ruh, birlashish va xarakterga ustuvorlik berildi.
Le Bris boshchiligida «Sunderland» mavsumni ketma-ket to‘rtta g‘alaba bilan boshladi — so‘nggi 99 yildagi eng yaxshi start. Pley-off bosqichida jamoa dramatik kambeklar qildi va «’Til The End» («Oxirigacha») shiori qayta tug‘ildi. Muxlislar shiorni o‘zlashtirdi, shahar bo‘ylab bannerlar osildi; futbolchilar esa hal qiluvchi onlarda haqiqiy g‘alaba irodasini namoyish qildi.
Finalda raqib «Sheffield United» edi; o‘yin davomining katta qismida ortda qolgan «mushuklar» vaziyatni ag‘darib, Premier League’ga qaytdi.
Louis-Dreyfuslar merosi: don imperiyasidan tribunalar sari
Kirillning hikoyasini oilasisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Louis-Dreyfus sulolasi XIX asrga borib taqaladi; ajdodlari dunyoning eng yirik g‘alla savdogarlari qatoriga kirgan. Kompaniya vaqt o‘tishi bilan paxta, guruch va boshqa qishloq xo‘jaligi tovarlarida ham yetakchilikka ko‘tarilib, jahon savdosining 10 foizigacha bo‘lgan ulushini nazorat qila boshladi.
Kirillning otasi Robert Louis-Dreyfus adidas’ni boshqargan va «Marseille» egasi bo‘lgan; onasi Margarita esa SSSRda yetimxonadan chiqib, milliarder maqomiga erishgan. Robert bilan turmushi uni Yevropadagi eng nufuzli biznes oilalaridan birining markaziga olib kirdi.
Kirill oilasidan nafaqat kapital, balki futbol — shunchaki biznes emas, balki madaniy hodisa va taʼsir vositasi ekani haqidagi tushunchani ham meros qilib oldi.
«Sunderland»ning yangi chehrasi: masxara obyektidan kelajak jamoasiga
To‘rt yil ichida klub uchinchi pog‘onadagi inqirozli aktivdan Premier League ishtirokchisiga aylandi. Louis-Dreyfus nazorat paketini qo‘lga kiritdi, muammoli hamkorlardan forig‘ bo‘ldi va zamonaviy tuzilma yaratdi.
Bugun «Sunderland» — yoshlarga haqiqiy imkon beriladigan va yillarga mo‘ljallangan strategiya bilan boshqariladigan klub sifatida tanilgan. Ha, tahlilchilar uni ligadan tushib ketish ehtimoli yuqori jamoalar qatorida ko‘rmoqda; ammo «mushuklar» nishonga aylanishni rad etadi. Ular Premier League’ga «Oxirigacha» shiori va xo‘rliklar ortda qolgani haqidagi ishonch bilan kirib kelishmoqda.
Keyin nima bo‘ladi?
Louis-Dreyfus va uning jamoasi uchun bosh vazifa — Premier League’da doimiy o‘rin egallash. Tajriba shuni ko‘rsatadiki, Championship’dan ko‘tarilgan klublar uchun elita darajasida ushlab qolish oson emas; shunga qaramay, «Sunderland» kuchli akademiya, yangicha strategiya, sadoqatli muxlislar va o‘n yillarga mo‘ljallab o‘ylaydigan egaga ega.
Bugun «Sunderland» endi omadsizlik hujjatli filmlarining bosh qahramoni emas. U yana daʼvogarlikka ega loyiha; faqat omon qolish uchun emas, balki ingliz futbolida yangi muvaffaqiyat hikoyasini yozish uchun maydonga chiqmoqda.
