Fedor Emelianenko allaqachon karyerasi bilan xayrlashgan, oxirgi marta oktagonga chiqqan, xayrlashuv olqishlarini olgan edi – va birdan yana yangiliklarda paydo bo'ldi: afsonaviy rossiyalik og'ir vaznli jangchi 2026 yil boshida eski raqibi, xorvat Mirko «Cro Cop» Filipovichga qarshi boks ringiga chiqishga tayyorgarlik ko'rayotganini e'lon qildi. Qog'ozda bu – shunchaki veteranlar ishtirokidagi yana bir ko'rgazmali jang xolos. Aslida esa bu 49 yoshli sobiq chempion bilan insultni boshidan kechirgan 51 yoshli jangchi o'rtasidagi to'qnashuv. Shuning uchun ham muxlislar bir tomondan quvonib, ikkinchi tomondan boshini changallab qolayotganiga ajab emas: «Bu qanday qilib umuman qonuniy bo'lishi mumkin?»
Tyson va bloggerdan eski raqibgacha
Ryan Baderga mag'lub bo'lganidan va 2023 yil fevralida MMA dagi karyerasini rasman yakunlaganidan so'ng Fedor deyarli darhol yangi yo'nalishni belgiladi – boks. U ochiqchasiga Mike Tyson bilan ringga chiqishni so'radi, keyin esa Jake Paul'ni tilga ola boshladi va u hech qachon tajribali og'ir vaznli jangchining chaqiruvini qabul qilishga jur'at eta olmasligini ta'kidlab keldi. Paul omma oldida rozi bo'ldi, lekin shov-shuvli bayonotlardan nariga o'tilmadi.
Ikki yil davomida Emelianenko vaqti-vaqti bilan hanuz boks bilan shug'ullanishni istashini eslatib turdi va aniq takliflarni kutdi. Shu orada AQShda veteranlar qatnashadigan «retro-shou»lar qizg'in davom etardi – pop-boks kechalari, ko'rgazmali janglar, afsonalar yengillashtirilgan qoidalar bilan ringga chiqardi. Ammo bu manzarada go'yo Fedor umuman yo'qdek edi: promouterlar uni payqamasdi, Andrey Orlovski biroz trash-tok aralashtirib tashlagan chaqiriqlar esa javobsiz qoldi.
Se kin-asta e'tibor 2005 yilda Pride tarixidagi eng shov-shuvli janglardan birini – yapon MMA muxlislari uchun go'yo «asr jangini» – o'tkazgan o'sha Cro Cop bilan revansh g'oyasiga o'tdi. O'sha uchrashuvdan 20 yil o'tishi munosabati bilan Yaponiyada javob jangi muhokama qilindi: promouterlar topildi, arena qidirildi, shartnomalar tayyorlandi. Biroq sabablari oxirigacha tushuntirilmagan holda loyiha qulab tushdi va afishagacha ham yetib bormadi.
Yaponiya amalga oshmadi – navbat Serbiyaga
Yaponiyadagi ssenariy barbod bo'lganiga qaramay, Fedor revansh g'oyasidan voz kechmadi. Noyabr boshida u 2026 yilda Filipovich bilan nihoyat to'qnash kelish ehtimoli juda yuqori ekanini aytdi – bu safar boks qoidalari bo'yicha va endi Yaponiyada emas, balki Serbiyada. Emelianenko'ning aytishicha, muzokaralar ilg'or bosqichda: arena, sana va turnir moliyalashtirilishi bo'yicha tushunish bor, qolgan ish – shartnomaning mayda tafsilotlarini kelishib olish.
Fedorning so'zlariga ko'ra, jang mart–aprel oylariga rejalashtirilgan. Tashkilot ishlari kimligi ochiqlanmagan «serb do'stlari» zimmasida bo'ladi – hali hech qanday aniq promouter yoki brend nomi aytilgani yo'q. Format esa aynan boks, na kickboks, na MMA: Emelianenko sambodan chiqqan jangchilar ham ringda munosib ko'rinish ko'rsata olishini dunyoga ko'rsatmoqchi ekanini ochiq aytmoqda.
Hikoyaga hurmat va og'irlik qo'shish uchun Fedor Balkanlarda mashhur bo'lgan Arena Sport telekanali orqali Cro Cop'ga murojaat qildi. Uning murojaati tajovuzkor chaqiriq emas, deyarli nostaljik xatga o'xshardi: go'yoki yigirma yil avval ular allaqachon tarixga kirgan bir sahifa yozgan, bu sahifa hanuz muxlislar xotirasida tirik va endi shunga o'xshash voqeani Emelianenko bir necha bor o'ziga alohida mehr bilan tilga olgan mamlakat – Serbiyada takrorlash mumkin.
Cro Cop nigohi: insult, barbod bo'lgan revansh va shubha
Filipovich tomoni uchun esa manzara biroz boshqacha. U revanshga bundan bir yil avval rozi bo'lganini va hattoki shartnoma imzolaganini ta'kidlaydi – o'shanda gap Yaponiyada o'tkaziladigan ko'rgazmali jang haqida ketayotgan edi. Xorvatning so'zlariga ko'ra, Fedor'ning jamoasi uning eski do'sti va menedjeri Orsat Zovko bilan bog'langan va aynan engil, «ko'rgazmali» to'qnashuv bo'yicha muzokaralar boshlangan, chunki Emelianenko sog'lig'i sababli endi to'liq MMA bo'yicha jang qila olmasligi aytilgan.
Cro Cop versiyasiga ko'ra, yapon promouterlari 2025 yil uchun Saitama va Yokohama arenalaridan tortib afsonaviy Tokyo Dome'gacha bo'lgan bir qator yirik maydonlarni oldindan band qilib qo'ygan. Ammo Fedor tomoni bilan shartnomalarni imzolash jarayonining cho'zilishi tufayli turnir uchun ajratilgan vaqt oynalari yopilib qolgan va Yaponiyadagi eng yaqin mos sana endi 2026 yil avgustiga surilgan. Mirko bugun ham boks variantidan qochish uchun sabab ko'rmayotganini, lekin aniq bir jangning «toshga yozilganiga» to'liq ishonmayotganini, chunki rejalar necha bor buzilganini aytadi.
Filipovich nega umuman karyerasini tugatganini esdan chiqarmaslik kerak. 2019 yilda u insultni boshidan kechirdi va endi boshiga zarba qabul qilishni o'ziga ruxsat eta olmasligini aytib, nafaqaga chiqqanini e'lon qildi. Shifoxonadan chiqqach, tezda zalga qaytdi, lekin na qattiq sparringlarga, na professional janglarga ortga qaytmadi. Shunga qaramay, xorvat muntazam ravishda tekshiruvlardan o'tishini, revansh muzokaralari jiddiylashganda qo'shimcha MRT ham qilganini va shifokorlar yengil, cheklangan kontaktli jangga chiqishiga jiddiy qarshi ko'rsatma ko'rmayotganini uqtiradi.
Muskullar va yosh: suratdagi forma va jangga haqiqiy tayyorgarlik
Tashqi ko'rinishga qaraganda, ikkala veteran ham juda ta'sirli holatda. Fedor 49, Mirko 51 yoshda, ammo ularning jismoniy ko'rinishi «veteranlar klubi»dan ko'ra og'ir sport elitasiga yaqin. Emelianenko yaqinda ijtimoiy tarmoqlarda barfiks turnigida kuch chiqishlari va sezilarli darajada ortgan mushak massasi bilan viral bo'ldi.
Filipovich ham bo'sh kelgani yo'q: u anchadan beri og'irlik mashqlariga urg'u bermoqda, yanada yirik va quruq fizikaga ega bo'ldi, ammo to'liq kontaktli sparringdan deyarli butunlay voz kechgan. Uning mashg'ulot rejimi ham o'zgargan: kuniga ikki mashg'ulot o'rniga endi bir marta, shunga qo'shimcha ravishda payshanba va yakshanba dam olish kunlari sifatida qat'iy ajratilgan. Tizza muammolari tufayli u yugurishni butunlay tashlab, velosiped minishga o'tgandi – bo'g'imlarga tushadigan yuk kamroq, yurak-qon tomir tizimi uchun esa ta'sir saqlanib qoladi.
Fedor'ning tayyorgarligi esa yanada ixtisoslashgan. U olimpiya va jahon chempionlarini yetishtirgan Staryy Oskol'dagi boks maktabiga, ya'ni o'z ildizlariga qaytdi. Emelianenko yonida bir paytlar MMA karyerasida keskin sakrash qilishiga yordam bergan zarba texnikasini birga sayqallagan sobiq Yevropa chempioni Mikhail Gala bor. Moskvada Fedor CSKA klubida mashg'ulot o'tkazadi, bu yerda Dmitry Karakash va boshqa murabbiylar unga ko'maklashadi. Jang yaqinlashgani sari u, jumladan Denis Lebedev kabi taniqli professional bokschilarni ham lagerga jalb qilishni rejalashtiradi.
Lekin muxlislar uchun asosiy masala barfikslar soni yoki suratdagi biseps emas. Eng muhimi – insultni boshidan kechirgan bosh ham bo'lgan ikki yoshi katta jangchining ringda zarbalarga qanday javob berishi.
«Yoshni alday olmaysan»: muxlislar nega qarshi
«Silliq formadagi afsonalar nostalgiya uchun ringga qaytmoqda» degan manzara, 40 yoshdan keyin boshga keladigan zarbalar jangchi bilan nimalar qilishi haqida o'ylamaguningizcha yoqimli eshitiladi. Mushak massasi saqlab qolish, oyoq ishini yaxshilash, texnikani yangilash mumkin. Ammo zarbaga chidamlilik deyarli muqarrar ravishda pasaya boradi va shuning uchun ham ko'plab veteranlar vaqtida to'xtamasalar, karyeralarining so'nggi bosqichida nokaut mag'lubiyatlarini yig'ib borishadi.
2021 yilda 58 yoshli Evander Holyfield'ning 44 yoshli Vitor Belfort qarshisiga chiqishini eslashning o'zi kifoya. Holyfield tashqi ko'rinishda xuddi bodibilding bilan shug'ullanuvchidek, ba'zi rakurslarda raqibidan ham kuchliroq ko'rinardi. Ammo ringda deyarli muvozanatni ushlay olmas, og'ir harakatlanar va sal-pal aniqroq zarba yegan har safar yerga qular edi.
Filipovich insultni boshidan kechirgan 2019 yildan beri umuman jang qilgani yo'q. Fedor esa Bellator'dagi so'nggi jangida Bader'ga birinchi raunddayoq iyagiga tekkan aniq zarbadan tezda mag'lub bo'ldi. Shu sababli Cro Cop bilan ehtimoliy revansh haqidagi xabarlar boshidanoq xavotir bilan kutib olindi. ACA jangchisi Aleksey Mahno bu jangni ko'rishni istamasligini ochiq aytdi: qancha tajriba yig'ilgan bo'lmasin, yoshingni alday olmaysan va zalda o'zingni qanday his qilishing, haqiqiy jangda sodir bo'ladigan narsalardan butunlay farq qiladi.
Xorijdagi muxlislar esa bundan ham keskinroq munosabat bildirmoqda. Forumlarda va ijtimoiy tarmoqlarda fanatlar Mirko'ni hech narsaga imzo qo'ymaslikka deyarli ko'ndirishga urinadi, takroriy shikastlanishlardan keyingi falaj xavfini eslatadi va shunday tibbiy tarixga ega odamga jang o'tkazishga ruxsatni sport komissiyalari qanday tasdiqlashi mumkinligini so'rashadi. Ko'pchilik haqiqiy afsona ishqibozi uchun eng muhim narsa – bir martalik nostalgiya uchun ularni yana zarba ostida ko'rish emas, balki sog'lom holda ko'rishda davom etish ekanini ta'kidlaydi.
Urush o'rniga sparring va katta savol belgisi
Shu bilan birga, hozircha jang atrofidagi drama haqiqatdan biroz ilgarilab ketgandek tuyuladi. Juda ko'p omillar bu revanshni hozircha mavhum ehtimolga aylantirmoqda. Avvalo, o'tkazilish joyi – Serbiya, boks yoki MMA bo'yicha haqiqatan ham yirik turnirlar juda kam o'tkaziladigan mamlakat. Fedor allaqachon kelishilgan arena haqida gapiryapti, lekin hech qanday promouter, translyator yoki boshqa tafsilotlarni aytmayapti – faqat mavhum «serb do'stlari»ni tilga oladi.
Cro Cop esa so'zlariga qaraganda, hanuz bir yil avval muhokama qilingan yapon variantiga ko'proq moyil: u yerda uning nomi, aloqalari, o'rganib qolgan tomoshabini va aynan uning atrofida shou uyushtirishga tayyor promouterlar bor. Ustiga ustak, formatning qanday tushunilayotgani borasida ham asosiy kelishmovchilik mavjud. Emelianenko gap «haqiqiy», ya'ni to'liq kontaktli jang haqida ketayotganida turib olmoqda. Filipovich esa ish boshidayoq yumshoq, ko'rgazmali jang haqida kelishganini eslatadi. Pro wrestling va sahnalashtirilgan elementlar kuchli bo'lgan Yaponiyada «ko'rgazma» bilan to'liq jang o'rtasidagi chiziq ko'pincha xira – ko'plab MMA yulduzlari ham bunday tadbirlarda qatnashgan va bu odatiy hol sifatida qabul qilinadi.
Mirko chaqiruvni qabul qilganini aytadi, ammo hozircha na qoida, na qo'lqop o'lchami, na raundlar soni kabi aniq shartlar muhokama qilingan. Muzokaralar aynan shu bosqichda bemalol sekinlashib qolishi mumkin. Xorvat, qo'lida «toza» MRT bo'lsa ham, boshini yana og'ir zarbalarga ochmoqchi bo'lmasa, Anderson Silva va Chael Sonnen 2024 yilda qilganiga o'xshash formatni kutish mantiqiyroq: televideniye uchun besh raundlik sparring, yaxshi gonorar va ringdan zararsiz chiqib ketish.
Emelianenko – Cro Cop revanshi aynan shunday «yumshoq» shou bo'ladimi yoki faqat quloqqa yoqimli anons sifatida qolib ketadimi – hozircha katta savol belgisi. Biroq bugun ham bitta narsa aniq: Pride davrining ikki afsonasi yana yorug'lik doirasiga qadam qo'yishga urinarkan, bu faqat nostalgiya bilan emas, balki sog'liq, mas'uliyat va professional jangovar sportlarda nimalar qabul qilinishi mumkinligi haqidagi keskin munozara bilan ham kutib olinadi.
