Spor bahislerinin yasallaştırılması — vergi, sosyal politika, din ve tarihin kesiştiği bir konu. Operatörler şeffaf bütçe gelirleri, liglere ve kulüplere sponsorluk ile altyapının gelişimini öne çıkarır. Karşıtlar ise ahlaki ve dini gerekçelere dayanır, bahisleri diğer bağımlılıklarla kıyaslar ve daha sert yasaklar ister. Perspektifi genişlettiğimizde, dünyadaki yaklaşımın adeta renkli bir mozaik olduğu görülür: bir yerde oyuncuları lisanslı uygulamalar ve resmi bahis kabul noktaları (ППС) beklerken, başka yerde gölge ekonomideki “yeraltı” düzen ve ağır yaptırımlar hüküm sürer.
Avrupa: neredeyse her yerde yasallaşma ve Kosova’nın acı tecrübesi
Avrupa pazarı genel olarak bahislere olumlu bakar: çoğu ülkede lisanslar, oyuncu kimlik doğrulaması (KYC) ve kumar bağımlılığına karşı koruma mekanizmaları işler. Genel tablodan “ayrışan” yer ise Kosova’dır — 2019’daki bir dizi olay sonrası hükümet, devlet piyangosu dışında kumarhaneler ve bahisler için on yıllık moratoryum ilan etti. Gerekçe sertti: yerel oyun mekânları yasa dışı faaliyetlere kalkan oluyordu ve devlet “kökten” bir müdahaleyi seçti.
Almanya ile benzer bir başlangıç yapıp farklı bir sona giden ülke Arnavutluk oldu: uzun yasaklar parayı gri alana itti. 2024’te moratoryum kaldırıldı, online bahisler vergi, uyum ve denetimle geri döndü.
Orta Doğu: mutlak tabudan temkinli denemelere
Arap dünyasının büyük bölümünde dini yaklaşım belirleyicidir: Suudi Arabistan’da kumar ağır para cezaları ve hapisle, hatta mal varlığına el koymayla sonuçlanabilir. Bahreyn günlük yaşamda daha liberal görünse de (gece kulüpleri, özel poker buluşmaları), bahis konusunda bölgesel çizgiyi takip eder: yasal çerçeve yoktur.
Bu fon üzerinde Birleşik Arap Emirlikleri ayrıştı. 2023’te GCGRA adlı yeni bir düzenleyici kuruldu; amaç yasak değil, kuralların inşasıydı. İlk ulusal piyango onaylandı ve orta vadede Al Marjan adlı yapay adada bir kumarhanenin açılması planlandı — mutlak “yasak”tan yönetilebilir bir modele sembolik bir dönüş.
Bölgedeki benzersiz “özgürlük adası” Lübnan’dır. Maliye Bakanlığı çevrimiçi bahis lisansını tek bir operatöre, BetArabia’ya verdi — oyuncular için net bir giriş noktası olan fiili bir tekel.
Güneydoğu Asya: turizm esneklik ister, ama her yerde değil
Güneydoğu Asya’da düzenleme çoğu zaman din, gelenek ve turizm arasında denge arar. Tayland ve Endonezya, turistler için dahi istisna tanımadan yasakları korur. Buna karşılık Vietnam ve Kamboçya, yabancıları bahis ve kumarhanelerde memnuniyetle ağırlar, yerel halkın katılımını ise sınırlar.
Malezya bambaşka bir örnektir: belirleyici olan dini statüdür. Ulusal kimlikte din belirtilir ve Müslümanların oynaması yasaktır. Bahisler yalnızca “Müslüman olmayan” vatandaşlar için kabul edilir — inanca göre “eleme” yapılan ender bir model.
Hindistan: Viktorya dönemi kanunu dijital gerçeklikle çarpışıyor
Hindistan’daki çerçeve 1867 tarihli Public Gambling Act’e dayanır; bu yasa “kamuya açık yerlerde” kumarı yasaklar. İnternet, 19. yüzyıl yasa koyucularının ufkunda olmadığı için çevrimiçi bahisler gri bir alana düştü: ülke çapında açık bir yasak yok, ama tam bir düzenleme de yok. Devamı eyaletlerde şekillenir: kimi izin verir, kimi yasaklar, kimi de müdahil olmaz. Örneğin Goa’da norm çevrimiçi lehine yorumlanır.
At yarışları ayrı bir dünyadır. Yüksek Mahkeme bunları “beceri oyunu” saydığı için hipodromlarda bahis ülke genelinde yasaldır — yüzyılı aşan bir istisna.
Çin ve özel idari bölgeler: eğlence için iki “geçit”
Anakara Çin’de (piyangolar hariç) bahis ve kumar yasaktır; bu nedenle yasal eğlencenin merkezi Makao’dur. Burada kumarhaneler, poker, slotlar ve fiziksel bahis serbesttir; çevrimiçi spor kuponu kabulü resmen kapalıdır. Sınırlı bir istisna olan Macau Slot talebi karşılamaz ve ihtiyaç sıklıkla gayriresmî kanallara kayar.
Hong Kong’da tekel Hong Kong Jockey Club’a aittir: çekirdek iş at yarışlarıdır, yanında sınırlı bir futbol havuzu bulunur. Diğer bahis şirketleri yerel oyuncular için yasadışıdır.
Latin Amerika: yasallaştırma eğilimi, Brezilya lokomotif
2020’lerden itibaren bölgedeki karar vericiler şu sonuca daha sık varıyor: yasaklar yalnızca gayriresmî operatörleri besler; düzenleme ve lisans ise bütçeleri ve sporu. Bir dizi ülkede çevrimiçi bahsi meşrulaştıran yasalar çıktı ya da eski moratoryumlar kaldırıldı.
Brezilya bunun en çarpıcı örneğidir. Muhtemelen dünyanın en büyük ve en dinamik pazarıdır: bahis platformlarının aylık toplam trafiği üç milyarı aşar, Birleşik Krallık ise belirgin bir farkla ikinci gelir. Genel tabloda “tam yasak” neredeyse yoktur: çoğu yerde fiziki bahis kabul noktaları (ППС) serbesttir, çevrimiçi segment ise uzun süre kullanıcıyı cezalandırmayan ama onu korumayan gri bir bölgede kalmıştır. Venezuela tipiktir: büyük ППС’ler başkent Karakas’ta toplanmışken internette “herkes kendi başına” düzeni geçerlidir.
Kuzey Amerika: federalizmin pratiği ve Küba’nın katı savunması
ABD’de kırılma noktası 2018’di: Yüksek Mahkeme, eyaletlerin bahsin kaderini kendi başına belirleyebileceğine hükmetti. Bugün otuzdan fazla eyalette yasal bahis mümkün; fakat tablo yekpare değil. Muhafazakâr Teksas, meşrulaştırma girişimlerini engellerken eyaletin “lieutenant governor”u Dan Patrick, bahisleri suç artışıyla bağlantılandıran açıklamalar yaptı.
Karşı uçta Küba var: 1959’dan beri piyangolar dâhil mutlak yasak yürürlükte. Pratikte ise talep yeraltına kaydı — gayriresmî kabul noktaları ve numara seçimine dayalı geleneksel “La Bolita”. Devlet mücadele etse de sıradan oyuncular çoğu zaman cezalandırılmaz.
Afrika — uçurumların kıtası: kırbaçtan milyarlık kitlelere
Kuzey: dini sıkılık, tekeller ve dikkatli “gri bölgeler”
Cezayir, Libya ve Sudan katı çizgiyi korur: yasak — yasağıdır. Mısır’da kumarhaneler yabancılara yöneliktir; çevrimiçi bahis ise fiilen gri alandadır, gösterişli cezalar olmaksızın. En ölçülü uzlaşma Fas’tadır: fiili tek operatör, kazançlarda yüksek vergi ve zorunlu sosyal pay — bütçe için yumuşak ama gelirli bir model. Sudan diğer uçtur: şeriat kuralları kumara bedeni yaptırımlar öngörür ve bu, birçok komşunun aksine kâğıt üzerinde kalmaz.
Doğu: aşırı katılım ve noktasal yasaklar
Kenya, Uganda ve Tanzanya, düzenli bahis yapan yetişkin nüfus oranında dünya zirvesindedir. Mobil bahis, canlı marketler ve mikro oranlar bu alışkanlığı kitleselleştirdi. Karşı cephede Eritre bulunur: nüfusun yalnızca %20’sinin internet erişimi vardır; hız düşüktür, site seçeneği kısıtlıdır — bu nedenle pazar fiilen yoktur. Somali’de ilginç bir olay yaşandı: özerk Puntiland bir süre uluslararası bir operatörü tanıdı, daha sonra bölgesel yönetim ülke genelindeki yasağa uyum sağladı.
Batı: kıtanın itici gücü Nijerya
Nijerya, gezegenin en dinamik pazarlarından biridir: on milyonlarca aktif oyuncu ve yılda milyarı aşan trafik. Devlet, düzeni vergi politikasıyla kurar: 2025’ten itibaren kazançlardan kesinti, operatörlerden ise yatırılan toplam tutar üzerinden pay alınır. Mali ve Nijer’de kâğıt üzerinde yasak olsa da ağır yaptırımlar yoktur — bu da çevrimiçi gri alanın büyümesine yol açar.
Güney: standartları belirleyen Güney Afrika
Güney Afrika, bahisleri 2004’te yasallaştırdı ve bugün çok sayıda yerel ve uluslararası markanın bulunduğu büyük bir merkezdir. Çevrimiçi kısmı tam düzenlenmemiş olsa da Zimbabve dahi sektörü formel denetime taşımaya hazırlanıyor — ödemelere ilişkin vergi rejimindeki değişimler bunun habercisi.
Avustralya ve Okyanusya: sıkı uyum, okyanusun ortasında küçük bir “hayır”
Avustralya dünyanın en oynak ülkelerinden biridir. StatiSense araştırmasına göre nüfusun yaklaşık %20’si düzenli olarak oynar — yalnızca bahisler değil, kumarhane ve poker de hesaba katılmıştır.
Ülke, federal çerçevenin yanı sıra bölgesel düzenleyicilere sahiptir. Bahislere bakış, pokere kıyasla olumludur — çevrimiçi kart oyunları yasaktır. Yabancı bahis siteleri yasal zeminde faaliyet gösterebilir. Ancak kimlik doğrulama ve fon kaynağı ispatı gibi ortak sıkı gereklilikler mevcuttur; yüksek tutarlı kuponlarda para kaynağı sorulabilir.
Mutlak yasağın bulunduğu tek bağımsız devlet Tuvalu’dur. Yaklaşık 12 bin nüfuslu Hristiyan toplumda, bahislerin aile değerlerine zarar vereceği endişesi nedeniyle yasallaştırma gündeme dahi alınmaz.
Tek başına yasak yetmez: bahisler yine yolunu buluyor
Sektör araştırmalarına göre dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri yılda en az bir kez şans oyunlarına katılıyor; çevrimiçi bahis yapan yetişkinlerin oranı ise beşte bire yaklaşıyor. Avrupa, en yüksek gelir payını — rekor katılımdan değil, ortalama kupon tutarının büyüklüğü ve olgun düzenleme sayesinde — elinde tutuyor. Latin Amerika ile Afrika ise en hızlı büyüyen bölgeler; cepte internet, ön maç ve canlı hatları bir dokunuş uzağa getirdi.
Devlet açısından pratik sonuç nettir: yasaklar piyasayı gölgeye iter; ortada ne vergi, ne sorumlu oyun uygulamaları, ne de müşteri koruması kalır. İyi tasarlanmış uyum, limitler, KYC ve sorumlu pazarlamayla yasallaştırma “sınırsız eğlence” değil; kontrolü geri alma, sporu destekleme ve sosyal riskleri azaltma yoludur. Dünya haritası şunu kanıtlar: boylam ve enlem değişse de talep kaybolmaz — yalnızca kanal değiştirir. Yönetilebilir modeli seçen ülkelerde kazanan, çoğu zaman sadece operatörler değil, toplumun kendisidir.
