Sohbet uğultusu, iki parlak zar keçenin üzerinde havalanıp bordüre çarpıp zıplayarak durduğunda diner. Masada aynı anda rahatlama iç çekişleri ve hayal kırıklığı çığlıkları duyulur: tek bir atış onlarca oyuncunun elindeki turun gidişatını ve ruh hâlini tersine çevirebilir. Craps — enerjik, gürültülü ve adeta tiyatral bir oyundur; her sahne seyircinin gözleri önünde sahnelenir. Bu şenlik, keyif yerine pişmanlık getirmesin diye senaryoyu, aksesuarları ve kuralları anlamak faydalıdır.
Antik Piramitlerden Las Vegas Işıltısına: Zarlar Craps'e Nasıl Dönüştü?
Arkeologlar ilk zarları MÖ üçüncü binyıla tarihlenen Mısır mezarlarında keşfetti. O dönemde zar atmak yalnızca eğlence değil, tanrıların lütfunu çağırmanın da yoluydu. Orta Çağ'da zarlar, Sir William of Tyre tarafından tasarlanan Hazard adlı oyuna evrildi. “Craps” sözcüğünün, Fransa’da kaldırımlarda çömelerek zar atan oyunculara alaycı biçimde “crapauds” — “kurbağalar” denmesinden türediğine dair efsaneler anlatılır.
Amerika, craps’e ikinci hayatı verdi. XIX. yüzyılın başlarında maceraperest ve şeker plantasyonu varisi Bernard Xavier de Marigny, Hazard’ı New Orleans’a getirdi; Mississippi’deki yıpranmış mavnalar kısa sürede yüzen casinolara dönüştü. 1907’de zar ustası John H. Winn, “Don’t Pass” bahsini ekleyerek kuralları güncelledi ve atışları “yanında” ve “karşısında” iki kutuplu bir dramaya dönüştürdü. O günden bu yana sadece kozmetik değişiklikler oldu: 12 kişilik kısaltılmış masa ve XXI. yüzyılda RNG otomaları ile canlı krupiyeli yayınlar sahneye çıktı.
Masa, Zarlar ve Fişler: Bir Tur İçin Gerekenler
Ana “sahne” — zarların mutlaka sekerken bordüre çarpması için yüksek kenarlıklı, dayanıklı kauçuk kaplı dikdörtgen masadır. Yeşil ya da mavi keçe, Pass/Don’t Pass ana hatları, Come/Don’t Come aynalı alanları, Place/Buy/Lay bölümleri, “Hardways” bloğu ve Any 7, Any Craps ile özel “crush” kombinasyonlarının tek atışlık bahislerini barındıran merkezi blokla adeta savaş haritası gibi çizilidir.
Zarlar — yüzeyleri yüzde milimetrelik hassasiyetle işlenen akrilikten üretilir; her yüzünde 1’den 6’ya kadar noktalar vardır. Oyun öncesi optik kontrolden geçirilir ve kilitli kasada saklanır. Donanımı, Puck adı verilen, ON/OFF yazılı plastik disk ile nominal değeri olmayan, oyuncuların masa limitleri dâhilinde uygun kurdan satın aldığı renkli fişler tamamlar. Standart masada dört krupiye çalışır: boxman bahisleri alır, base dealer fişlere hükmeder, stickman atışları yönetir, boxwatch ise oyunun temposunu denetler.
Oyunun Mekaniği: Nefes Kesen İki Perde
Birinci perde — “Come-Out Roll”. Atış hakkı saat yönünün tersinde döner. Shooter lakabını alan oyuncu, beş steril zar çiftinden birini seçer, sallar ve her iki zarın da arka bordüre değeceği şekilde fırlar. Sonuçlar:
- 7 veya 11 — Pass doğrudan kazanır, Don’t Pass kaybeder; tur kapanır.
- 2, 3, 12 — Pass kaybeder; Don’t Pass, 3 ve 12’de kazanır, “yılan gözü” (2) durumunda berabere kalır; yeni çıkış başlar.
- 4, 5, 6, 8, 9, 10 — bu sayı Point olur; krupiye Puck’ı ON tarafına çevirir.
İkinci perde — “Point Game”. Shooter şunlardan biri gerçekleşene kadar atış yapar:
- Point tekrar gelirse — Pass zafer, Don’t Pass teslim olur.
- 7 — klasik Seven Out: Pass kaybeder, Don’t Pass bankayı toplar; zarlar sıradaki shootera geçer.
İstatistikler ortalama turun 8–9 atış sürdüğünü gösterir, ancak 20 atışlık maratonlar da olur ki o zaman masa atmosferi NBA finallerini aratmaz.
Temel ve Ek Bahisler: Risk Nerede Yüksek, Şans Nerede Sık Gülümser
Point belirlendikten sonra yan bahisler evreni açılır. Önemlilerini gözden geçirelim:
- Come / Don’t Come — Pass/Don’t Pass’in küçük kardeşleridir; çıkıştan sonraki herhangi bir atışta konulabilir.
- Place to Win — oyuncu 4, 5, 6, 8, 9 veya 10 sayısını “satın alır”; seçilen sayı 7’den önce gelirse kazanır. Katsayılar: 6/8 — 7’ye 6; 4/10 — 9’a 5.
- Buy — aynı Place bahsi, ancak gerçekçi oranlar (2’ye 1, 3’e 2, 6’ya 5) için %5 komisyon ödenir.
- Lay — tersidir; oyuncu sayıya karşı bahse girer, 7 önce gelirse kazanır.
- Field — tek atışlık “saha” bahsi: 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12 kazanır; 5, 6, 7, 8 kaybeder. 2’de 2’ye 1, 12’de 3’e 1 öder.
- Hardways — “sert” 4 (2-2), 6 (3-3), 8 (4-4), 10 (5-5). “Yumuşak” varyanttan ve 7’den önce gelirse 4/10 için 7’ye 1, 6/8 için 9’a 1 öder.
- Any 7 / Any Craps — saf adrenalin: bahsin ömrü tek atıştır, 4–5 kat ödeme sunar ama casino avantajı %16’dan fazladır.
Ev, matematik sayesinde üstün gelir: Pass’te casino avantajı %1,41, Don’t Pass’te %1,36; kısaltılmış Field katsayılarında %5 civarı, Any 7’de %16,67’dir.
Olasılık Matematiği: Neden Yedi Masanın Kraliçesidir
36 olası kombinasyonun 6’sı 7 toplamını verir — bu, diğer tüm sayılardan fazladır. Onlar ve dörtlüler üç kat daha seyrek gelir; “yılan gözü” (2) ve “on ikinci kat” (12) ise yalnızca birer kez. Bu nedenle sık çıkan olaylara dayalı stratejiler dalgalanmayı azaltır ama ödemeleri de sınırlıdır.
Bahisleri üç kategoriye ayırabiliriz:
- Düşük risk (Casino Avantajı ≤ %2): Pass/Come, Don’t Pass/Don’t Come, Place 6/8, Lay 4/10.
- Orta risk (%2–6): Place 5/9, artırılmış çarpanlı Field, Buy 4/10.
- Yüksek risk (> %6): Any Craps, Hardways, belirli kombinasyonlara Hop bahisleri.
Kolay hatırlama kuralı: Ödeme katsayısı ne kadar cazipse, istatistik vergisi o kadar ağırdır.
Pratik Strateji: Bankayı Korumak ve Keyfi Uzatmak
- Pass ve “odds” ekini tercih edin. Çoğu salon temel bahsi 2–5 katına kadar artırmaya izin verir; “Odds” bahsi marjsız ödenir ve casino avantajını %0,8–1’e düşürür.
- Any 7 cazibesine kapılmayın. 4’e 1 ödeme var ama başarı şansı 6’da 1; her bahis, Pass’e göre 2,5 kat fazla para “yakar”.
- Bankroll kontrolü yapın. Sermayeyi en az 20–30 birime bölün. Stop bakiyenin %40’ı eridiğinde mola verin: Craps uzun seriler verebilir ama yıkıcı düşüşler de yaygındır.
- Martingale’e güvenmeyin. Casinolar maksimum bahis sınırı koyar; iki-üç katlamadan sonra psikolojik baskı sağlıklı karar vermeyi zorlaştırır.
- Atış pratiği yapın. Fiziksel casinolarda “kontrollü atış” tekniği kabul edilir: zarlar paralel bırakılır, fazla dönmez, bordüre “yumuşak” değdirilir. Kesin etkisi kanıtlanmasa da ritüel odaklanmaya yardımcı olur.
Sorumlu Oyun Felsefesi: Keyif Jackpottan Değerlidir
Craps, adeta bir duygu karnavalıdır: casino müziği, kolektif adrenalin, başarılı seriden sonra tanımadıklarla tokalaşmak… Ancak ışıkların ardında soğuk bir olasılık formülü durur. Hiçbir sistem evin matematiksel üstünlüğünü kaldırmaz; oyuncunun amacı “kader ruletini” yenmek değil, küçük bir kaybı canlı bir deneyime dönüştürmektir.
Limitlerinize sadık kalın, berrak zihinle oynayın, maaş avansı için kredi almayın ve unutmayın: en yüksek kazanç çanı bile susar, ama sağlıklı özgüven ve iyi moral uzun süre sizinle kalır. Her atış, tek bahisle hayatı değiştirme denemesi değil; ortam, sosyalleşme ve oyunun ruhu için bir şenlik olsun. Fişler tepsiye döndüğünde ve Puck OFF tarafına çevrildiğinde, hatırlayacağınız asıl anlar işte bu keyifli anlardır — bozuk paraların kısa bir şıngırtısından çok daha uzun süre.